Powietrzne pompy ciepła – fakty i mity

Wszędzie można spotkać się z twierdzeniem, że pompa ciepła powietrzna nie dorównuje efektywności oraz wydajności tej gruntowej.

Postanowiliśmy odnaleźć najczęściej spotykane stwierdzenia dotyczące instalacji powietrznych i zmierzyć je z rzeczywistością. A więc, jakie fakty i mity najczęściej powielane są w Internecie?

Powietrzna pompa ciepła:

• Zużywa tak dużo prądu, że koszty eksploatacyjne są porównywalne do ogrzewania elektrycznego. 

MIT. Pompa ciepła powietrzna rzeczywiście wykorzystuje energię elektryczną, ale wyłącznie do zasilenia sprężarki. Nie pobiera ona na tyle prądu, by można było ją choć częściowo porównywać z całą instalacją elektryczną. Szacuje się, że zyskujemy około 5 kW po zużyciu jednego kilowata.

• Nie tylko ogrzewa wodę użytkową (C.W.U), ale również doskonale sprawdza się jako klimatyzacja w sezonie letnim.

FAKT. Niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, ale w powietrznej pompie ciepła można z łatwością zamontować funkcję chłodzenia, dzięki czemu może ochłodzić powietrze w pomieszczeniu lub w całym obiekcie mieszkalnym, jednocześnie nie zwiększając kosztów eksploatacyjnych. A odnosząc się do kwestii ogrzewania wody użytkowej – jest to jedna z głównych funkcja tych urządzeń.

• Pracuje wyłącznie w dodatnich temperaturach.

MIT. Całe stwierdzenie można przekreślić argumentem, że pompy ciepła są powszechnie stosowane w krajach skandynawskich, gdzie spotykane są przede wszystkim znacznie niższe temperatury, niż w Polsce. Ponadto kluczowe komponenty instalacji są mrozoodporne, a dzięki zastosowaniu nowego rodzaju sprężarek, urządzenie doskonale sprawdza się zarówno w temperaturze -25 stopni, jak i +45 stopni Celsjusza.

• Może pracować jako samodzielne urządzenie grzewcze.

FAKT. Może pracować samodzielnie bez wspomagania dodatkowym urządzeniem typu kocioł stałopalny lub gazowy. Jednak zawsze powietrzna pompa ciepła powinna być zabezpieczona możliwością wsparcia grzałką elektryczną, która uruchomi się przy bardzo niskich temperaturach.

• Jest droga, zarówno ze względu na koszty inwestycyjne, jak i eksploatacyjne.

MIT. Oczywiście zamontowanie powietrznej pompy ciepła, jak i każdej innej instalacji, wiąże się z pewnymi kosztami. Ale czy są one wyższe w porównaniu do kotłowni opartej na kotle stałopalnym na ekogroszek, pellet lub innych systemów grzewczych – otóż nie. Trudno jest przedstawić ile dokładnie mogłaby kosztować instalacja, ponieważ zależy to od wielu czynników, w tym producenta sprzętu i ceny ekipy go montującej. Szczegółowe porównanie kosztów inwestycyjnych pompy ciepła i kotła stałopalnego znajdziesz tutaj.

• Jest znacząco mniej awaryjna, niż jej wariant gruntowy.

FAKT. Mniej komponentów składowych automatycznie wiąże się ze zmniejszeniem szansy powstania usterki lub awarii urządzenia. W przypadku powietrznej pompy ciepła dolne źródło jest znacznie mniej złożone bądź nie jest wykorzystywane w ogóle. Nie można tego powiedzieć o urządzeniu pobierającym energię z gruntu, gdzie niezbędne jest zastosowanie wymiennika poziomego bądź pionowego, wraz z odpowiednimi przyłączeniami. Ponadto konserwacja wariantu powietrznego jest znacznie tańsza.

• Przestaje działać podczas bardzo niskich temperatur lub wahań termicznych.

MIT. W którymś momencie powstało przekonanie, że pompy ciepła sprawdzają się tylko podczas dodatnich bądź umiarkowanych temperatur, a podczas tych mroźnych całkowicie odmawiają działania. Nic bardziej mylnego – w instalacjach wykorzystywane są grzałki elektryczne, które rozpoczynają awaryjne działanie w sytuacji, gdy na zewnątrz utrzymuje się bardzo niska temperatura powodująca spadek sprawności pompy ciepła. Niestety przez to mogą pojawić się wyższe koszty eksploatacyjne, jednakże stwierdzenie, że całkowicie przestają działać nie pokrywa się z rzeczywistością.

• Może zostać łatwiej zamontowana, niż wariant gruntowy.

FAKT. Jak już wspominaliśmy powyżej, pompa ciepła gruntowa składa się ze znacznie większej liczby komponentów, niż powietrzna – a zamontowanie ich wszystkich zajmuje więcej czasu i jest trudniejsze. Dotyczy to przede wszystkim wymienników, które muszą znaleźć się na odpowiedniej głębokości w gruncie, aby osiągnąć najlepszą efektywność energetyczną. W przypadku wariantów powietrznych ten problem nie istnieje, dzięki czemu montaż przebiega sprawnie i zazwyczaj nie wiąże się z późniejszymi problemami eksploatacyjnymi.

• Jest bardziej popularna, niż gruntowa.

MIT. Według badań rynkowych ilość zamontowanych w 2017 roku powietrznych pomp ciepła powietrze-woda wyniosła 8080 sztuk a gruntowych 5120 sztuk. W porównaniu do roku 2016 ilość zamontowanych pomp powietrze-woda wzrosła aż o 55%. Wiele wskazuje na to, że taki trend utrzyma się również w kolejnych latach, sięgając w 2020 roku nawet 20000 sztuk.

• Posiada mniejszą efektywność energetyczną, gdy spada temperatura zewnętrzna.

FAKT. Im niższa temperatura powietrza zewnętrznego tym mniejsza sprawność pompy ciepła. Jednak warunkiem poprawnego działania całej instalacji jest dobór odpowiedniej mocy pompy ciepła względem zapotrzebowania budynku na energię cieplną. Moc cieplną powinno dobierać się do temperatury zewnętrznej około -12 stopni Celsjusza. Poniżej tej wartości uruchamia się grzałka wspomagająca instalację. Kiedyś pompy ciepła przestawały działać już w temperaturze -5 stopni Celsjusza, jednak dzisiaj niektóre z nich działają nawet do -25 stopni Celsjusza.

• Działa tylko w umiarkowanym klimacie.

MIT. Ta kwestia została już wyjaśniona, jednak ze względu na sformułowanie stwierdzenia w inny sposób, warto podkreślić to jeszcze raz: pompa doskonale radzi sobie w każdym klimacie. W krajach skandynawskich urządzenia radzą sobie doskonale podgrzewając zarówno wodę użytkową, jak i powietrze w pomieszczeniach, a nie są to tereny, które określilibyśmy umiarkowanym klimatem.